عید مبعث مبارک !

مناسبت ها

گوشه اى ازاخلاق عظیم پیامبر گرامى اسلام صلى الله و علیه و آله

روزهایى بس شیرین و به  یاد ماندنى و تاریخ ساز پیامبر اسلام صلى الله علیه وآله را نمى توان با الفاظ و سخنان ناقص انسانهاى ناقص  توصیف و تعریف کرد.
آن حضرت هرگز در این واژه ها نمى گنجد و فراتر از آن است. انسان  کاملى که تمام افلاک و موجودات را خدا به خاطر او آفرید واگر ایشان نبودند، هیچ چیز نبود. «لولاک لما خلقت الافلاک» و الا انسانى که تا قاب قوسین أو أدنى بالا رفت و به جایى رسید که  جبرئیل آن ملک مقرب و واسطه وحى الهى به آنجا هرگز نرسد و با صراحت  به او عرض کرد: اگر یک مو بالاتر روم به نور تجلى  بسوزد پرم. ولى رسول الله رفت و به جایى رفت که نه در خرد آید و نه بر ورق نگاشته شود و نه حتى در وهم وخیال! اوست کسى که  خدایش درباره  اش فرمود: «و انک لعلى خلق عظیم» پس مابه جاى  اینکه حرفى بزنیم که نه آغازش و نه انجامش ما را به جایى  مى رساند چرا که جز خدایش و برادرش کسى او را نخواهد شناخت  «یا على ما عرف الله الا انا و انت و ما عرفنى الا الله وانت و ما عرفک الا الله و انا» پس روا است که لب فرو بندیم وسخن کمتر گوئیم.
بیائیم در این سخن ربانى که پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله را داراى منشى سترگ واخلاقى عظیم معرفى مى کند بیاندیشیم و از زبان روایت نمى از این  اقیانوس پرفیض برگیریم، و ازرسول الله الگوى زندگى بگیریم که قرآن فرمود: «و لکم فى رسول الله اسوه حسنه».

جمله  هایى کوتاه در منش و روش زندگى حضرت بیان مى شود که هم  برکت است و پر مایه برکتى است و هم برنامه به زیستى وخدا پسندانه:

1) آن قدر حضرت متواضع و فروتن بودند که متن روایت او را«خاضع الطرف» مى نامد یعنى به زمین نگاه مى کردند و سر را کمتر بالا مى بردند، این چنین با وقار و متین... با ادب و فروتن. چنان  در برابر خالقش خاضع و خاشع بود که بیشتر سرفرود مى آوردند و کمتر سر را بلند مى کردند چرا که خدا را حاضر و ناظر مى دیدند و لحظه  اى  بلکه کمتر از لحظه  اى هم از یاد و ذکر خدا غافل نبودند.

2 ) یکى دیگر از نشانه  هاى بارز تواضع و خوى نیکوی پیامبر صلى الله علیه وآله این بود که  به هر که مى رسیدند، پیش قدم در سلام کردن بر او بودند، سلام که خود تحیت اسلامى است و پیامبر صلى الله علیه وآله آن را به ما یاد داده اند، خود نیز بیش از همه و پیش از همه به آن عمل مى کردند و قبل از آنکه دیگرى بر ایشان سلام کند، آن حضرت خود سلام مى کردند. هرگز پیامبر صلى الله علیه وآله ملاحظه نمى کردند که آن  فرد بزرگ است  یا کوچک، دانشمند است  یا بى سواد، ثروتمند است  یا فقیر. آرى حضرت آنقدر عظمت داشتند که بر همه افراد سلام مى کردند و ایشان با اینکه بزرگترین از هر نظر بودند بر کوچکترین انسانها از هر نظر سلام مى کردند و براى اینکه ما را به این سنت  حسنه  تشویق کنند مى فرمایند: سلام را شصت و نه حسنه است و جوابش یک حسنه.

3) پیامبر صلى الله علیه وآله هرگز بدون جهت  سخن نمى گفتند، و اگر سخنى مى گفتند  بیشتر جنبه موعظه و پند داشت، یا مطلبى را مى آموختند و یا به معروف و خیرى امر مى کردند و یا از شر و منکرى مردم را باز مى داشتند، تمام  سخنانشان سودمند بود، زیرا خوب مى دانستند که: «و ما یلفظ من قول الا لدیه رقیب عتید» وانگهى پیامبر صلى الله علیه وآله اسوه است و الگو و اوست انسان کامل. پیامبر صلى الله علیه وآله کسى  است که نخستین آفریده پروردگار، نور مبارکش است: «اول ما خلق الله نورى» پس، از این نور کامل چیزى تراوش نمى کند جز نور، وهرچه مى گوید گفته خدا است «و ما ینطق عن الهوى ان هو الا وحى  یوحى».

4) و پیامبر صلى الله علیه وآله هرگز از ذکر خدا غافل نمى شدند. در روایت است: «ولایجلس و لایقوم الا على ذکر» ایشان نمى نشست و برنمى خاست جز با ذکر و یاد خدا. پیامبر صلى الله علیه وآله در هر آن قرین و همنشین ذکر خدا بودند چه بر زبان آورند و چه در دل گویند. آن حضرت مى فرمودند که اگر در مجلسى یاد خدا نباشد یا ذکرى از اهل بیت که آن نیز یاد خداست، پس آن مجلس بر اهلش وزر و وبال است و نحس است و شوم. و اگر حضرت مى خندیدند از تبسم تجاوز نمى کرد «جل ضحکه التبسم» زیرا قهقهه و خنده با صدا با شئون  انسان مودب منافات دارد چه رسد به انسان کامل و چه رسد به اشرف  مخلوقات.

5) یکى دیگر از موارد تواضع و فروتنى حضرت این بود که هر وقت  وارد مجلس مى شدند، هر جا که جاى خالى بود مى نشستند.

6) پیامبر اکرم صلى الله و علیه وآله آرام و آهسته سخن مى گفتند و هیچ گاه صدا را بلند نمى کردند. و مجلس آن حضرت نیز از چنان آرامشى  برخوردار بود که عین ادب و تواضع است و کسى در مجلس پیامبر صلى الله علیه وآله بلند سخن نمى گفت «و اغضض من صوتک» و دستور هم همین بود که  کسى صدایش را بالاتر از صداى رسول الله نکند «لاترفعوا اصواتکم  فوق صوت النبى» و چون خود حضرت آهسته و آرام سخن مى گفتند لذا مجلسشان بسیار آرام و با وقار بود که حتى صداى به هم زدن بال  پرنده به گوش مى رسید.

7) «لایقطع على احد کلامه» هرگز سخن کسى را قطع نمى کردند و تا شخصى مشغول سخن گفتن بود، به او خوب گوش مى دادند و پس از تمام  شدن سخنش آرام پاسخش را مى گفتند. و چنان اصحابشان را تربیت کرده  بودند که هرگاه لب مبارکشان به سخن وا مى شد، تمام حاضران ساکت  مى شده و سراپا گوش مى شدند «کان على رووسهم الطیر» و هرگاه  سخن حضرت تمام مى شد بدون آنکه سخنانشان با هم تزاحم کند، با هر یک به نوبت  حرف مى زد.

8) نکته دیگرى که بسیار جالب و ارزنده است و باید مد نظر قرارگیرد این است که حضرت در هنگام سخن گفتن، به افراد یکسان نگاه  مى کردند «و کان یساوى فى النظر والاستماع للناس» و راستى چه زیبا است تربیت رسول الله! بنابراین، هر که  بخواهد بیشتر به پیامبر صلى الله علیه وآله نزدیک گردد، باید رفتار و اخلاقش را با آن حضرت نزدیکتر کند.

9) «و کان یجالس الفقراء و یواکل المساکین» پیامبر صلى الله علیه وآله نه تنها با مالداران و دارایان مجالست مى کردند بلکه با فقرا و مستمندان نیز همنشین بودند.

10) هرگاه پیامبر صلى الله علیه وآله مى خواستند  به مجلس وارد شوند و با مردم  برخورد کنند، خود را طبق موازین اسلامى آراسته مى کردند یعنى درآینه مى نگریستند و موهاى خود را شانه مى زدند و چنین در روایت آمده  است «و کان ینظر فى المرآه و یتمشط» و نه تنها حضرت لباس  تمیز و مرتب مى پوشیدند و محاسن مبارک را شانه مى زدند بلکه پیوسته  بوى خوش عطر از حضرت از مسافتى دور استشمام مى شد. بگذریم  که خود حضرت خوشبو بودند و بوى خوششان دوست و دشمن را جذب مى کرد، که همواره از عطر نیز استفاده مى نمودند. راوى مى گوید: قبل ازآنکه حضرت به مسجد وارد شوند، ما خبردار مى شدیم زیرا بوى عطرشان از مسافتى به مشاممان مى خورد و متوجه ورود حضرت مى شدیم. خود حضرت نیز مى فرمایند: «ان الله یحب من عبده اذا خرج الى اخوانه ان یتهیا لهم و یتجمل» خدا دوست دارد که بنده  اش هرگاه  مى خواهد با برادرانش ملاقات کند، خود را مرتب کند و براى آنها آراسته نماید.

11) پیامبر صلى الله علیه وآله اگر سواره بودند هرگز نمى پذیرفتند که شخصى همراه وهمگام ایشان پیاده راه رود. از او مى خواستند که بر مرکبشان و در کنارشان سوار شود و اگر قبول نمى کرد، به او مى فرمودند:

از من جلوتر برو تا من در پس تو آیم و به تو برسم. این چه عظمت  و بزرگوارى است انسان ها را سرگردان مى کند و به حیرت وا مى دارد.

12) اگر سه روز مى گذشت و دوستشان یا برادر دینى شان را نمى دیدند ازاو سؤال مى کردند، پس اگر به مسافرت رفته بود برایش دعا مى کردند واگر در شهر بود حتما از احوالش تفقد مى نمودند و به زیارتش مى رفتند  واگر بیمار بود به عیادتش مى شتافتند.

13) پیامبر صلى الله علیه وآله آنقدر مهمان نواز بودند و مهمانشان را احترام و تقدیر مى کردند که هرگاه کسى بر ایشان وارد مى شد، حضرت متکا و مسند خود را به او مى دادند.

14) پیامبر صلى الله علیه وآله آن گونه با افراد سخن مى گفتند که مناسب با وضعیت علمى و حالت روانى آنان بود. در روایت  آمده است: «و کان یخاطب جلساءه بما یناسب» و به اندازه عقل و درکشان با آنان سخن مى گفتند و مى فرمودند: «ما پیامبران ماموریت داریم که با مردم به اندازه عقولشان سخن بگوئیم».

15) مى فرمودند: «اکرم اخلاق النبیین و الصدیقین البشاشه اذاتراووا و المصافحه اذا تلاقوا» برترین اخلاق پیامبران و رادمردان خوشروئى است، هنگامى که به هم مى رسند، و مصافحه و دست  دادن به یکدیگر است، هنگامى که با هم ملاقات مى کنند و لذا هر وقت  پیامبر صلى الله علیه وآله مسلمانى را مى دیدند فورا با او مصافحه مى کردند و به او دست  مى دادند و بر این امر بسیار تاکید مى نمودند. در روایت است که  هرگاه دو مؤمن به هم مى رسند و مصافحه کنند گناهانشان مى ریزد مانند برگ درختان(در فصل خزان).
این بود چند جمله کوتاه ولى پرفایده از سیره و منش  پیامبر صلى الله علیه وآله ، باشد که رسول الله صلى الله و علیه و آله و فرزند برومندشان حضرت بقیة الله الاعظم صلوات الله علیه و عجل الله تعالی فرجه الشریف از ما خشنود گردند. 

http://www.salaamtv.org